دکتر سید مجتبی روحانی (مِندِج)

ایشان فرزند مرحوم آیت ا... حاج سیّد محمد هادی روحانی قدس ا... و مادری فداکار از قشر فرهنگی است که متولد 1322 شمسی در ییلاق جُوردی(جواهرده) رامسر است و در بهمن ماه 1395 به رحمت حق پیوست. تحصیلات ابتدایی را در شهرستان رودسر و تحصیلات متوسطه را در قم(دبیرستان حکمت و حکیم نظامی قم) به انجام رساند. وی متخصّص بیماریهای پوست و عضو ارشد هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران و چند مرکز علمی در ایران و آمریکا  بود.

ایشان برادر شاعر معروف اولین شعر نوی گیلگی رامسری(هَسا شعر) و چکامه  بلندی به نام "ایلمیلی" مهندس سید مرتضی روحانی است.

ایشان در کتاب بزه میلجه با نهایت دقّت و کَنکاش فراوان از واژه های گیلکی گالشی و اصیل استفاده کرده است. داستان زندگی مردم دیار سخت سر و کوه نشین را با زبان شیرین شعر برای نسل فردا با بهترین شیوه سروده است. رُمان مستور و درک معانی انتزاعی در مجموعه شعرهای این کتاب، حکایتی از نوعی تنهایی و دردمندی شاعر از جُور زمانه است که هر انسانی را به تفکّر وا می­دارد. همچنین با تحقیق در احوال بزرگان رامسر و پیش بینی آینده  در اشعار خود می­توان گفت ایشان از زمان خود کمی فَراتر رفته است.

چندی هی "وَژک[1] تَله"

"گاوگردان"،  پرتگاه ، لِردکِ سر

"لِوِک تَله"

"صَبُون ِ دولاغ"، دِل آواکون،

یِه پا چولاغ،

بوروَرکِ،

لِنگ بِشکستِه، نَر پَرِنه،

بُزوَچه کِ دُمال بُشوم،

هی، هی بَزَن

هی ، نی بَزَن،

دُخُوشته دیمه!

جَلا نَدرِم، پِ زِ!

خِلی دَس می جِ زِ!!

ترجمه:

آه .... تا چند ....

هر دم، در کوه وژک

و در سراشیبی و پرتگاه گاوگردان

و لوک تله(نام تپه ای صخره ای در جواهرده رامسر)

و صبون دولاغ(نام مکانی در جواهرده پایین شرک و کمربُن) دلهره انگیز و دهشتناک

با پای چُلاغ و لنگ،

به دنبال بره بور

و گوسفند پاشکسته و بزهای کوچولو

بروم و بدوَم

هی .... هی بزنم

و دمادم نی بزنم

صورتم شکسته و خشکیده و تکیده شده است.

دیگر جلایی ندارم،

پاییز است!

و دست های خالی ام،

جهیز من است!!.

 

مِندِج بگوته:

گیلان جان،"یا علی" تی سرزمینه

آزادارون(درختان آزاد[2])، لَوای(پرچم) "شاه دینه"

تی سبزه زار کَش،"بِسمِل[3]" بنالِست

"شرفشاه[4]" زار بَزه، "مِندِج" غمینه

 

مِندِج بگوته:

گیلان جان،سو، زَنه، اِسپه سُماموس

تی جانِ، پو  زَنِه، اِسپه سُماموس!

هزارون شب، تی سَر، کورفی(جُغد) بنالِست!

هَندَه، سو سو، زَنِه، اِسپه سُماموس!

 

مِندِج بگوتِه:

گیلان جان، "ایلمیلی"، سورخه قبایه!

 "سماموس[5]" تی چُومِه، دُلفک(نام کوهی است) تی پایَه

هزارون گب دَرِه تی کاس دریا(دریای آبی)

بنازم، تی چوم و تی دست و پایَه

 

آثار ایشان به شرح ذیل است:

الف) گیلکی

1-     وَژَک(مجموعه شعر).

2-     جلوه هایی از امتزاج تصاویر در شعر

3-     دوتَه چُوم اُلَک(مجموعه چند داستان کوتاه).

4-     بَزه میلجه و گیلان جان.

ب) فارسی

1- حجم عبور زاری(شعر).

2- رساله امتزاج تصاویر.

3-اضطراب(رمان)

4-آقاجان"هانی"(نوشتار).

ج- پزشکی

بیماریهای پوستی نوزادان.

 

منبع مورد استفاده:

1-     روحانی، سید مجتبی.1379. بزه میلجه و گیلان جان. نشر گیلکان رشت. شابک 5-6-90556-964.


[1] -"وَژک" نام کوهی بلند در جواهرده رامسر است و از ریشه وَچِک و یا وَچه به معنای تکرار در اوستا آمده است. با آثار باستانی کشف شده می توان احتمال داد که تقدیس این کوه اسطوره ای در نزد مردم  گذشته به  زمان­های خیلی دورتر از زرتشتیان و اشکانیان بر می گردد.

[2] - درخت آزاد سمبُل شجاعت و صبوری و آزادگی مردم شمال کشور است و عَلَم های امام حسین(ع) نیز نشانی از این اسطوره ایرانیان می باشد که در برابر مَشکلات سر خم می آورد ولی هرگز نمی شکند.

[3] - "بِسمِل": میرآقا محمدبن سید حسین میر عبدالمطلب حسینی  مشهور به "بِسمِل" که در جوانی سر به سوی آستان حق گذاشت. بِسمِل ،عارفی شوریده و شیدای خاندان عصمت و طهارت بود که در سال 1300 (هجری قمری) چشم از جهان خاکی بربست و در جوار قبر ملا سید در سادات شهر رامسر به خاک سپرده شد. مرثیه های بِسمِل از پرشورترین مراثی  به شمار می روند.

به نظر می رسد "بِسمِل خوانی" و "مِندِج خوانی" می تواند مورد توجه اهل تحقیق و فرهنگ رامسر در توریسم مذهبی قرار گیرد.

[4] - پیر شرفشاه دولایی از جمله عُرفا و یکی از شاعران گیلکی سرای استان گیلان است. دو بیتی های شرفشاه مشهور است.

[5] - سماموس یا بام گیلان از رشته کوههای  البرز و از بلند ترین قله های استان گیلان با ارتفاع بیش از 1300 متر از دریای کاسپین است . اخیرآ جاده ای از جواهرده رامسر به سمت قلّه آن ساخته شده است که علاقمندان و کوهنوردان  زیادی را به سوی خود جلب می کند.